De indirecte covid schade is wellicht vele malen groter dan de directe schade van de pandemie. Een werknemer met €40.000 inkomen die tijdens zijn werk met corona wordt besmet en ziek blijft, lijdt makkelijk €150.000 schade. Als die schade door de werkzaamheden is ontstaan, waren de werkomstandigheden onveilig en dreigt werkgeversaansprakelijkheid.
Inkomensschade
Een werknemer die €40.000 bruto per jaar verdient en door de werkgever midden in de corona pandemie, in strijd met de richtlijnen, door zijn baas verplicht wordt naar het werk te komen, kan hierdoor flinke inkomensschade oplopen. Bij long covid neemt zijn verdiencapaciteit af en belandt hij na 2 jaar mogelijk in de WGA (regeling Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten). Stel dat de werknemer na 2 jaar nog 50% kan werken, dan is de schade min of meer als hieronder beschreven.
Het eerste ziektejaar krijgt de werknemer 100% doorbetaald. Het tweede jaar 70%.
Na het tweede jaar ontvangt de werknemer € 20.000 loon en mag dat houden. Met de gemiste andere helft van € 20.000 komt de werknemer in aanmerking voor een WGA-uitkering. Eerst maximaal 24 maanden een WGA loongerelateerde uitkering van 70%, zijnde € 14.000 per jaar (de knuffel periode). Gevolgd door een WGA-loonaanvullingsuitkering tot hersteld- of AOW-datum.
De loonaanvullingsuitkering wordt slechts betaald als de werknemer minimaal 50% van zijn resterende arbeidscapaciteit werkt. Deze uitkering is 70% van het arbeidsongeschikte deel van het oorspronkelijke loon. Als werken vanwege bijvoorbeeld vage klachten zoals vermoeidheid niet lukt, vervalt ook het recht op deze loonaanvullingsuitkering.
De schade voor bovengenoemde fictieve werknemer is in het gunstige geval als volgt:
30% van € 40.000 in jaar 2 is €12.000
15% van € 40.000 in jaar 3 en 4 is ook €12.000
15% van € 40.000 vanaf jaar 5 tot pensioendatum, maar uitsluitend indien de werknemer nog in staat is om minimaal 50% te werken van het arbeidsgeschikte deel van zijn inkomen (restverdiencapaciteit). In dit voorbeeld verdient de arbeidsongeschikte werknemer nog € 20.000 met werken en wordt 70% van het arbeidsongeschikte deel van het loon door het UWV betaald.
In ideale omstandigheden is de bovengenoemde schade ongeveer € 150.000.
Maar als de werknemer niet in staat blijkt om minimaal 50% van de restverdiencapaciteit in te vullen en vervolgens ontslagen wordt. Dan heeft de werknemer geen recht op een WGA-uitkering en resteert uiteindelijk de bijstand met alle vervelende bijbehorende consequenties. De schade wordt dan vele malen hoger. Hoeveel werknemers dit uiteindelijk betreft is nog onduidelijk.
Werkgeversaansprakelijkheid
Artikel 7:658 BW regelt de Werkgeversaansprakelijkheid die een werknemer lijdt in de uitoefening van de werkzaamheden. De werkgever moet zodanige maatregelen treffen en aanwijzingen geven als redelijkerwijs nodig is om te voorkomen dat de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden schade lijdt. De werkgever is schadeplichtig tenzij hij aantoont dat hij die verplichtingen is nagekomen maar dat de schade in belangrijke mate het gevolg is van opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer.
In de jurisprudentie valt het muntje vaak in het nadeel van de werkgever. Zowel het werkgeverschap als de zorgplicht wordt ruim geïnterpreteerd. Pas bij bewuste roekeloosheid van de werknemer wordt de werkgever niet aansprakelijk geacht.
Als de werkgever de richtlijnen van de Rijksoverheid zorgvuldig heeft nageleefd maar de werknemer deze richtlijnen bewust en stelselmatig heeft genegeerd maakt de werknemer weinig kans. Maar er zijn genoeg voorbeelden waarbij werknemers onder druk zijn gezet om toch in onveilige omstandigheden zij aan zij te werken, met een corona besmetting (op de werkvloer) tot gevolg.
Maar er is ook jurisprudentie waarbij de werkgever niet aansprakelijk is maar toch wordt geacht een afdoende voorziening te hebben getroffen om gedupeerde werknemers enigszins schadeloos te stellen. In deze vergaande uitspraken oordeelt onder meer De Hoge Raad dat de werkgever op grond van “goed werkgeverschap” zorg dient te dragen voor een behoorlijke verzekering.
Een behoorlijke verzekering is dan een Schade Verzekering Werknemers of een WGA-hiaat verzekering. Een klassieke ongevallenverzekering biedt hierin onvoldoende dekking.